მაჩაბელი კიტი

ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  გვიანანტიკური და ადრექრისტიანული  ხელოვნება  (პლასტიკა),  ქართული ქრისტიანული ხელოვნების გენეზისი, ლითონმქანდაკებლობა, ქრისტიანული იკონოგრაფია, თანამედროვე ქართული სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა  –  ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის დეკორატიული გამოყენებითი ხელოვნების განყოფილების გამგე  –  1999-2006 წლებში; არის თბილისის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი, მიჰყავს ძველი მსოფლიოს ხელოვნების ისტორიის კურსი.
რჩეული ნაშრომები:  1. Позднеантичная торевтика Грузии, Тб., 1976; 2. სვანეთის საგანძურიდან, თბ., 1982; 3. ძველი საქართველოს ვერცხლი, თბ., 1982; 4. Тбилиси, Мцхета,  М., 1981;  5. Stèles géorgiennes en pierre, Edizioni Arte e Moneta,  Lugano, 1997; 6. ქართული ქვაჯვარები, თბ., 1998;  7.  ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, ქვის რელიეფები, თბ., 2008; მეორე გამოცემა 2010 (თანაავტორი); 8. ადრეული შუასაუკუნეების ქართული ქვაჯვარები, თბილისი 2008.

  1. არმაზისხევის ვერცხლის თასი ანტინოეს გამოსახულებით, საბჭოთა ხელოვნება,  N6, 1962;
  2. Две серебряные чаши из Армази, მოამბე,  N 3, 1962;
  3. Les medallions italiens provenants de Georgia,  Arte Lombarda,  X,  1, 1965;
  4. ირაკლი ოჩიაურის ჭედურობა, საბჭოთა ხელოვნება,  N3, 1967;
  5. აშოტ კუხის რელიეფი ტბეთიდან, მაცნე,  N5, 1968;
  6. Некоторые вопросы изучения художественного серебра в позднеантичной Грузии, მაცნე,  N4, 1969;
  7. ვერცხლის სურები არმაზიდან, ძეგლის მეგობარი,  N17, 1969;
  8. Серебряные фиалы из Армази, Тб., 1970;
  9. Ираклий Очиаури, М., 1971;
  10. ვერცხლის პატერა არმაზისხევიდან, ძეგლის მეგობარი,  N26, 1972;
  11. ვერცხლის ლანგარი ურეკიდან, ძეგლის მეგობარი,  N29, 1972;
  12. Группа памятников сасанидской торевтики в Грузии, მაცნე,   N 3, 1972;
  13. ქართული გამოყენებითი ხელოვნება კრებ: ქართული სახვითი ხელოვნება, თბ., 1974;
  14. ალდე კაკაბაძე, საბჭოთა ხელოვნება,  N10, 1974;
  15. გურამ გაბაშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,   N4, 1975;
  16. მარკუს ავრელიუსის პორტრეტი ბაგინეთიდან, საბჭოთა ხელოვნება,   N7, 1975;
  17. ვერცხლის ჭურჭლის ფრაგმენტები ურეკიდან, ძეგლის მეგობარი,   N38, 1975;
  18. მელითონეობის ხელოვნება ძველ საქართველოში, საბჭოთა ხელოვნება,   N3, 1976;
  19. Позднеантичная торевтика Грузии, Тб., 1976;
  20. მხატვარკერამიკოსი რევაზ იაშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,   N7, 1976;
  21. La toreutique géorgienne de la fin de l‛antiquité,  Bedi Kartlisa,  XXXIV,  1976;
  22. Традиции в раннесредневековой чеканке Грузии, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;
  23. ქართული საერო ოქრომჭედლობის ისტორიიდან, საბჭოთა ხელოვნება,   N10, 1977;
  24. Основные проблемы позднеантичного искусства Грузии, Античность и античные традиции в культуре и искусстве народов Советского Востока, М.,1978;
  25. О грузинской светской чеканке, Средневековое искусство. Русь. Грузия, М., 1978;
  26. ტრადიციების პრობლემა შუა საუკუნეების ქართულ ოქრომჭედლობაში, საბჭოთა ხელოვნება,   N3, 1979;N
  27. სასანური სურა სვანეთიდან,  Ars Georgica,  8, 1980;
  28. ადრეული შუა საუკუნეების ქართული პლასტიკის ზოგიერთი თავისებურება, ძიებანი ქართულ სახვით ხელოვნებაში, თბ., 1981;
  29. Алде Какабадзе, М., 1981;
  30. Тбилиси-Мцхета, М., 1981  (ნ. ჯანბერიძესთან ერთად);
  31. სვანეთის საგანძურიდან, თბ., 1982;
  32.  Некоторые иконографические схемы раннехристианской пластики Грузии, ქართული ხელოვნების IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი,  თბ., 1983;
  33. ძველი საქართველოს ვერცხლი, თბ., 1983;
  34. ძველი ქართული ლითონმქანდაკებლობის ისტორიიდან, თსსა სამეცნიერო შრომების კრებული, თბ., 1983;
  35. ძველი ქართული პლასტიკის საწყისებთან (უსანეთის სტელა), საბჭოთა ხელოვნება,  N10, 1984;
  36. სოლიკო ვირსალაძე, საბჭოთა ხელოვნება,   N11, 1984;
  37. ქანდაკება და ქალაქი, საბჭოთა ხელოვნება,   N3, 1986;
  38. ადრეფეოდალური ხანის ქართული პლასტიკის ძეგლი, საბჭოთა ხელოვნება,   N10, 1986;
  39. К вопросу о восточных элементах в раннесредневековой пластике Грузии, Художественные памятники и проблемы Востока, Л-д., 1986;
  40. Изобразительное искусство Советской Грузии, Тб., 1987;
  41. ადრექრისტიანული ქართული პლასტიკის განვითარების ზოგიერთი თავისებურება,  Ars Georgica, 9, 1987;
  42. ქვაჯვარის გამოსახულება ძველ ქართულ რელიეფზე,  საბჭოთა ხელოვნება, 1, 1988;
  43. სტელის ფრაგმენტი სოფ. ნაღვარევიდან,  მაცნე,  N2, 1988;
  44. დავათის სტელის ადგილი შუა საუკუნეების ქართული ხელოვნების სისტემაში, საბჭოთა ხელოვნება, 3, 1989;
  45. ღვთისმშობლის თემა საქართველოს ადრექრისტიანულ პლასტიკაში, ქართული ხელოვნების VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989;
  46. Une sculpture géorgienne paléochretienne: la stele du village de Matula. Revue des études caucasiennes et caucasiennes, Paris, N 3, 1989;
  47. Zur Erforschung der frühchristlichen georgischen Stelen,  Georgica,  Heft 12,  Jena-Tbilisi,  1989;
  48. ბიზანტია და საქართველო, ხელოვნება,   N9, 1990;
  49. საერო პორტრეტი ადრეფეოდალურ საქართველოში, ხელოვნება,  N2, 1991;
  50. ბრინჯაოს საცეცხლურები საქართველოში, ხელოვნება,  N6, 1991;
  51. Les sujets évangeliquessur les stèles géorgiennes,  Byzance et la Géorgie,  Athènes, 1991;
  52. სტელის ფრაგმენტი სოფელ საცხენისიდან,   Ars Georgica, 10, თბ., 1992;
  53. Il sistema figurativo delle stele georgiane del primo medievo,  Ex Oriente Lux,  Bruxelles,  vol. I, 1992;
  54. ძველი ქრისტიანული სიმბოლიკა ადრეული შუა საუკუნეების ქართულ რელიეფებზე (ჯვარი მედალიონში) ლიტერატურა და ხელოვნება,  6, 1992;
  55. ობიექტური კვლევისათვის, ადრეფეოდალური ხანის საქართველოს ქანდაკების სახელოსნოს განსაზღვრის ერთი ცდის შესახებ, ხელოვნება, 910, 1992;
  56. ქრისტიანული თემები ძველ ქართულ პლასტიკაში  (ბრდაძორის ქვასვეტი),  ხელოვნება, 2, 1993;
  57. ადრეული შუა საუკუნეების საერო პორტრეტის ისტორიიდან,  ლიტერატურა და ხელოვნება, 1, 1993;
  58. ძველი ქრისტიანული სიმბოლიკა ქართულ  ქვასვეტებზე, სპექტრი,   N12, 1993;
  59. ბორის ციბაძე, ხელოვნება,   N13, 1994;
  60. ლუი რეო «შუა საუკუნეების რელიგიური ხელოვნება», ხელოვნება,   N45, 1995;
  61. სახარების თემები ქართულ ქვასვეტებზე, ძეგლის მეგობარი,   N2, 1996;
  62. La Géorgie et le monde de Byzance (VIe-VIIe ss.), თსუ საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, თბ., 1996;
  63. Reliefs on Georgian Stelae within the System of Early Byzantine Arts. Byzantine Studies. Selected Papers,  Art History,  vol.3, Moscow, 1996;
  64. Stèles Géorgiennes en pierre,  Lugano, 1997;
  65. Ein Werk der europaischen Kleinkunst in Swanetien. Georgica,  Heft 20,  Yena,  1997;
  66. ქართული ქვაჯვარები, თბ., 1998;
  67. პორტრეტი ადრეული შუა საუკუნეების ქართულ პლასტიკაში  (V-VI სს.).  ლიტერატურა და ხელოვნება, 4, 1998;
  68. Early Medieval Stelae in Georgia in the Context of East Christian Art,  Iberica Caucasica,  I,  Curzon Press, 1998;
  69. ქართული ჭედური ხატების ისტორიისათვის, ხელოვნება,  N56, 1999;
  70. ბიბლიური თემები ადრეული შუა საუკუნეების ქართულ პლასტიკაში, თსუ 80 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნ. კონფერენციის მასალები, თბ., 1999;
  71. Remarques sur l iconographie de la Crucifixion sur les stèles géorgiennes.  Byzantion,  LXX,  Bruxelles,  2000;
  72. ქართული ჭედური ხატების ზოგიერთი ასპექტი, თსუ “სამეცნიერო შრომების კრებული”, 2000;
  73. რწმენის ნიშანსვეტები, მნათობი,   N12, 2000;
  74. საქართველო და ბიზანტიური სამყარო, საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ნარკვევები, 6, თბ., 2001;
  75. Фрагмент стелы из селения Сацхениси, Памятники Культуры. Новые Открытия, М., 2001;
  76. Georgia and the Byzantine World. Artistic Aspects. Perception of Byzantium and Its Neighbors,  New York,  2001;
  77. შედევრები და საუკუნეები, თბ., 2001;
  78. დეკორატიულგამოყენებითი ხელოვნების კვლევა გ. ჩუბინაშვილის სახ. ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში,  ქართული ხელოვნების ნარკვევები,  I,  თბ.,  2001;
  79. ღმრთისმშობლის ხატი ადრექრისტიანულ ქართულ ქვასვეტებზე,  Ars Georgica, 11, 2001;
  80. მანაბა მაჰომედოვა,  ალბომის შესავალი ტექსტი, მახაჩყალა, 2002;
  81. ახალი მასალები ქართული კოსტიუმის ისტორიისათვის, მნათობი,   N56, 2002;
  82. საქართველო და აღმოსავლურქრისტიანული სამყარო, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, II, 2002;
  83. ღმრთისმშობელი – მცირე ორანტა ქართულ ჭედურობაში, საქართველოს სიძველენი,  N4-5, თბ., 2003;
  84. Les croix en pierre géorgiennes et leur place dans l‛ art du Haut Moyen Âge,  ΛΑΜΠΉΔΏΝ,  t. 2,  Ateni, 2003;
  85. ღმრთისმშობელი – ოდიგიტრიის ერთი ვერსიის შესახებ ქართულ ჭედურობაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ.,  2004;
  86. ღმრთისმშობელი – მცირე ორანტა ქართულ ჭედურობაში, საქართველოს სიძველენი,   N4-5, 2003;
  87. უძველესი ლიტურგიკული ნივთები საქართველოში   –   ბრინჯაოს საცეცხლურები,  ლოგოს,  III,  2004;
  88. ქართული ქრისტიანული ხელოვნების გენეზისისათვის,  “ქრისტიანობის ოცი საუკუნე საქართველოში”,  2004;
  89. Об одном образе Богоматери в грузинской чеканке, Zograf, N 30, 2004-05;
  90. გ. ჩუბინაშვილი და ქართული ჭედური ხელოვნების სათავეების საკითხები, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, IV, 2005;
  91. ქრისტიანული იკონოგრაფიის ჩამოყალიბების საკითხისათვის (შობისა და ნათლისღების კომპოზიციები ადრეული შუა საუკუნეების ქართულ რელიეფებზე, საქართველოს სიძველენი, 9, 2006;
  92. Изображение Гроба Господня на памятнике раннесредневекового грузинского искусствва. ПКНО, М.,2006;
  93. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, ქვის რელიეფები, თბ., 2008 (თანაავტორი);
  94. ადრეული შუა საუკუნეების ქართული ქვაჯვარები, თბ., 2008
Leave a comment
 
 

ხელოვნების ისტორიკოსი,  არქიტექტორი,  ხელოვნებათმცოდნეობის  კანდიდატი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო   –   შუა საუკუნეების ქართული არქიტექტურა.
ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის თანამშრომელი   –  1971-2006  წლებში.
ამჟამინდელი საქმიანობა   –   საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმი, კონსერვატორი, შუა საუკუნეების ხელოვნების კურატორი; საქართველოს კულტურის, ძეგლთა   დაცვისა და სპორტის სამინისტროს ურბანული მემკვიდრეობის კომისიის თავმჯდომარე.
რჩეული ნაშრომები: 1. აგარის მონასტრის სამრეკლო. მაცნე, ისტორიის… N1, 1979; 2. აგარის მონასტრის უძველესი ეკლესია, ძეგლის მეგობარი, 60, 1982;  3. Glavna cerkov Agarskogo monastir, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1983;  4. დარბაზული ხუროთმოძღვრების ზოგი ასპექტი, საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის შრომების კრებული  “ნარკვევები”, II, 1996;  5. ოთხთა ეკლესიის ზედა (არსენისეული) ეკლესია, საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის შრომების კრებული “ნარკვევები”, V, 1999;   6. ახალი აღმოჩენები მდინარე ალგეთის აუზში და კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნების ზოგიერთი ასპექტი, გეოგრაფიის ინსტიტუტის შრომების კრებული,  N1 (80), თბ., 2006 (ი. ბონდარევისა და გ. ლომინაძის მონაწილეობით); 7. ზარზმის მონასტრის არქიტექტურა,  წიგნში  –  ზარზმა, თბ., 2007.

Leave a comment
 

მანია მაია

მაია მანია – არქიტექტურის ისტორიკოსი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, გიორგი ჩუბინაშვილის სახ. ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრის მთავარი მეცნიერ-თანამშრომელი, 1987-2006 წწ. თბილისის სახ. სამხატვრო აკადემიის არქიტექტურული გეგმარების კათედრის, 2006-დან დღემდე, კი რესტავრაციის, ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის ფაკულტეტის პროფესორი. სამეცნიერო კვლევის სფერო – ძველი ქართული ქალაქების არქიტექტურა და ისტორიულად ჩამოყალიბებული ურბანული სტრუქტურების სივრცითი აგებულება. მისი ინტერესების სფერო საქართველოში სხვადასხვა დროს მოღვაწე არქიტექტორებისა და მშენებლების შემოქმედებასაც მოიცავს. იგი ავტორია წიგნებისა: ევროპელი არქიტექტორები თბილისში (2006), თბილისის გეოფიზიკური ობსერვატორია, ისტორია და არქიტექტურა (2010), დუშეთი: ურბანული და არქიტექტურული მემკვიდრეობა (2016) და გერმანელი არქიტექტორები თბილისში (2018).

 

  1. ურბანული სტრუქტურის ელემენტების ურთიერთმიმართების საკითხისათვის. თბილისის სახ. სამხატვრო აკადემიის სამეცნიერო შრომების კრებული – (ხუროთმოძღვრული ძეგლების ანალიზისა და რესტავრაციის საკითხები), თბილისი, 1983;
  2. თბილისური ეზოს ტრანსფორმაცია. საბჭოთა ხელოვნება, თბილისი, 1985;
  3. რა ქმნის ისტორიული თბილისის არქიტექტურული სახის სპეციფიკას, ძეგლის მეგობარი, თბილისი, 1985;
  4. ეზო, როგორც ისტორიალი თბილისის სივრცითი სტრუქტურის ერთ-ერთი უმთავრესი ელემენტი, მაცნე, ისტორიის, ეთნოგრაფიის და ხელოვნების ისტორიის სერია, თბილისი, 1989;
  5. თბილისის ხედის ერთი უცნობი ჩანახატი, ლიტერატურა და ხელოვნება N 2, თბილისი, 1998;
  6. ანოტაციები საერო ნაგებობებზე მ. ბულიას და მ. ჯანჯალიას წიგნში “თბილისი”, საქართველოს ძველი ქალაქები”, თბილისი, 2002;
  7. ძველი თბილისის სარდაფები, საქართველოს სიძველენი, N 3, 2003, 150-167;
  8. თბილისის არქიტექტურული გზამკვლევი, ზაარბრიუკენი, 2004 (წიგნის თანაავტორები: ი. ბაულიგი, ჰ. მილდენბერგერი და კ. ციგლერი);
  9. თბილისის “შუაბაზრის” ერთი ქარვასლის ისტორიისათვის, საქართველოს სიძველენი, N 7-8, 2005, გვ. 337-353;
  10. ფერისცვალების მონასტრის კომპლექსი “მეტეხის გორაზედ” – ნაგებობების დათარიღების ცდა, საქართველოს სიძველენი, N9, 2006, გვ. 135-159;
  11. ევროპელი არქიტექტორები თბილისში, თბ., 2006;
  12. ტფილელის ქარვასლის ისტორიისათვის, საქართველოს სიძველენი, N10, 2007, გვ. 148-189;
  13. თბილისის არქიტექტურული გზამკვლევი, თბ., 2008 (ინგლისურ ენაზე);
  14. თბილისის დასაცავი ფასეულობა, საქართველოს გოეთეს ინსტიტუტში ჩატარებული სიმპოზიუმის ”ქალაქის სათუთი განახლება და ძველი თბილისის რეაბილიტაცია”, მოხსენებათა კრებული, თბ., 2009;
  15. თბილისის გეოფიზიკური ობსერვატორია – ისტორია და არქიტექტურა, თბ., 2010;
  16. თბილისი – ეზოიანი სახლების უნიკალური სისტემა, კონფერენციის მასალები, ურბანული მემკვიდრეობის დაცვა: ძველი თბილისის იდენტობა და სული, თბ., 2010 წლის 3-6 ივნისი, გვ. 9-15;
  17. Art Nouveau-ს გამორჩეული ძეგლი მცხეთის მახლობლად – კარსნის მაგნიტური ობსერვატორია, ელექტრონული ჟურნალი Ars Georgica, სერია B, 2010, http://georgianart.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=54&Itemid=&ed=7 ;
  18. ავლევის შესახვევის ძველი სახლი და მისი მიკროუბანი, საქართველოს სიძველენი, N14, 2010, გვ. 205-230;
  19. ციხისუბანი – ძველი თბილისის დაკარგული ფასეულება, ელექტრონული ჟურნალი Ars Georgica, სერია B, 2010; http://georgianart.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=139%3A2013-01-1-12-44-43&catid=42%3A2010-12-03-16-05-33&Itemid=91&lang=ka ;
  20. ციხისუბანი – ძველი თბილისის დაკარგული ფასეულობა, საქართველოს სიძველენი, N15, 2012, გვ. 412-456;
  21. ძველი თბილისის ურბანული სტრუქტურის თავისებურებები (ინგლისურ ენაზე), Krantai, N2, 2012, გვ. 32-35, http://www.kranturedakcija.lt/app/webroot/files/KR20122-32-35-Mania.pdf ;
  22. მოდერნიზმი თბილისის არქიტექტურაში, საქართველოს სიძველენი, N16, 2013, გვ. 237-259;
  23. ბათუმის ინტურისტი-პოსტკონსტრუქტივიზმის გამორჩეული ნიმუში, საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის – წარსული და თანამედროვეობა მასალები, ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი და ნიკო ბერძენიშვილის ინსტიტუტი, ბათუმი, 1-2 სექტემბერი, 2013, გვ. 318-333;
  24. აბასთუმნის წმ. პანტელეიმონ მკურნალის მონასტერი, საქართველოს საპატრიარქოს ენციკლოპედია, თბ., 2013;
  25. აბასთუმნის დედათა მონასტერი, სტატია წიგნში: ახალციხის და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია, თბ., 2013, გვ. 392-399;
  26. თეოდორ ფონ ჰაიდერ-ბოროვსკის საცხოვრებელი სახლების გარეგანი სახე და სივრცითი სტრუქტურა, საქართველოს სიძველენი, N17, 2014, გვ. 277-295;
  27. მოხელეთა დარბაზი დუშეთში, საქართველოს სიძველენი, N18, 2015, გვ. 79-97;
  28. დუშეთის კულტურული მემკვიდრეობის კვლევა, როგორც მისი ურბანული რეაბილიტაციის საფუძველი, მოხსენებათა თეზისები, მერვე საერთაშორისო პოლიტიკის ფორუმი ევრო-აზიის დერეფანში ურბანული ზრდისა და კონსერვაციის შესახებ, თეირანისა და ჰამადანის კონფერენციის მასალები, ირანის მეცნიერებისა და ტექნიკის უნივერსიტეტის სპეციალური ჟურნალი, 2-3 ოქტომბერი, 2015, გვ. 24;
  29. დუშეთის ურბანული და არქიტექტურული მემკვიდრეობა, თბ., 2016;
  30. არქიტექტორი პაულ შტერნი და XIX საუკუნის ბოლო მეოთხედის თბილისი, ძველი ხელოვნება დღეს, საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტო, N8, 2017, გვ. 3-19;
  31. გერმანელი არქიტექტორები თბილისში, თბ., 2018;
  32. თბილისის არქიტექტურის ისტორია, გადავარჩინოთ ევროპის მემკვიდრეობა (SAVE Europe’s Heritage) ანგარიში, 2019, გვ. 26-29.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Leave a comment
 

მანია ირინა

 

დაიბადა 1943 წელს, ქ. თბილისში.
ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობა.
ძირითადი ნაშრომები: 1. Роспись Табакини (Народная струя в грузинской монументальной живописи позднего средневековья), Тб., 1991; 2. გელათის მთავარი ტაძრის XVI საუკუნის მხატვრობის იკონოგრაფიული პროგრამის თავისებურებანი, ლიტერატურა და ხელოვნება, N1, 2001; 3. ღვთისმშობლის მიცვალების ტექსტის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მოხატულობაში, საქართველოს სიძველენი, თბ., 2003; 4. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი ასპექტი,  თბ., 2004; 5. მელქიზედეკ საყვარელიძის საქტიტორო პორტრეტი (გელათის მთავარი ტაძრის მოხატვის ერთი ეტაპის დათარიღებისთვის), თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული, ხელოვნებათმცოდნეობა 6, თბ., 2005.

  1. წმ. გიორგის ციკლი სოფ. ტაბაკინის ეკლესიის მოხატულობაში, მაცნე, ისტორიის…, 1979;
  2. ისტორიულ პირთა გამოსახულებანი ტაბაკინის წმ. გიორგის ეკლესიის მოხატულობაში, საბჭოთა ხელოვნება,  N7, 1981;
  3. К вопросу об иконографической программе грузинских росписей позднего средневековья, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989;
  4. Роспись Табакини (Народная струя в грузинской монументальной живописи позднего средневековья), Тб., 1991;
  5. გელათის მონასტრის ღვთისმშობლის ტაძრის სამხრეთ დასავლეთი ეგვტერის მოხატულობა, თსუ 80 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენციის მასალები, თბ., 1999;
  6. მეფედედოფლად კურთხევის კომპოზიცია გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის ჩრდილოეთის კარიბჭეში, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N1, თბ., 2000;
  7. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის საკურთხევლის აფსიდის მოხატულობა, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N2, თბ., 2001;
  8. გელათის მთავარი ტაძრის XVI საუკუნის მხატვრობის იკონოგრაფიული პროგრამის თავისებურებანი, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N1, 2001;
  9. პირველსახარების ილუსტრაციათა ციკლი გელათის მონასტრის ღვთისმშობლის შობის ტაძრის მოხატულობაში, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
  10. ღვთისმშობლის დაუჯდომლის ჰიმნის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მხატვრობაში, თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული,  N3, თბ., 2002;
  11. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის ცენტრალური სივრცის XVI საუკუნის მხატვრობა (15571565), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, II, თბ., 2002;
  12. გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის საკურთხევლის აფსიდის მოხატულობის კომპოზიციის სტრუქტურა და მხატვრული გადაწყვეტა, საქართველოს სიძველენი, 2, 2002;
  13. XVI ს-ის მხატვრობა გელათის მთავარ ტაძარში (1557-1578), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2002;
  14. პოსტბიზანტიური მხატვრობის სტილური ტენდენციების გელათის მთავარი ტაძრის XV საუკუნის II ნახევრის მოხატულობაში, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული,  N4, თბ., 2003;
  15. Portrats historischen Personlichkeiten des 15-16 Jhs in der Muttergotteskirche des Klosters Gelati, Georgica, 2003;
  16. ღვთისმშობლის მიცვალების ტექსტის ილუსტრაციები გელათის მონასტრის მთავარი ტაძრის მოხატულობაში, საქართველოს სიძველენი,  N4-5, თბ., 2003;
  17. The North Porch Paintings of the Church of the Virgin in Gelati, 2003;
  18. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი საკითხი (გელათის ღვთისმშობლის შობის ტაძრის ცენტრალური სივრცის XVI ს-ის მხატვრობა), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004;
  19. გვიანი შუა საუკუნეების ქართული მონუმენტური მხატვრობის ზოგიერთი ასპექტი, საერთაშორისო კონფერენცია “რელიგია და საზოგადოება   –   რწმენა ჩვენს ცხოვრებაში, საქართველოს საპატრიარქო, ივ. ჯავახიშვილის სახ. ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი, მეცნიერების ფონდი “უდაბნო”, თბ., 2004;
  20. ეროვნული თავისებურებების ნიშნების საკითხის შესახებ გვიანი შუა საუკუნეების ქართულ მონუმენტურ მხატვრობაში, დისციპლინათშორისო რესპუბლიკური კონფერენცია. თბ., 2004;
  21. მელქიზედეკ საყვარელიძის საქტიტორო პორტრეტი (გელათის მთავარი ტაძრის მოხატვის ერთი ეტაპის დათარიღებისთვის), თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული, ხელოვნებათმცოდნეობა, 6, თბ., 2005;
  22. დავით აღმაშენებლის პორტრეტი გელათის მთავარი ტაძრის მხატვრობაში. გელათის მეცნიერებათა აკადემიის შრომები,  N10, 2005.
Leave a comment
 

(1934, ქუთაისი – 2008, თბილისი)

ხელოვნებათმცოდნე, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, პროფესორი.
სამეცნიერო კვლევის სფერო  – შუა საუკუნეების ქართული კედლის მხატვრობა, მისი ურთიერთობა ბიზანტიურ სამყაროსთან (XIV-XVსს.); თანამედროვე ქართული სახვითი ხელოვნება.
საქმიანობა  –  გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის შუა საუკუნეების სახვითი ხელოვნების განყოფილების ხელმძღვანელი  – 1997-2006 წლებში; თბილისის სამხატვრო აკადემიის ხელოვნების ისტორიის და ძეგლთა დაცვის ფაკულტეტთან არსებული სამეცნიერო ინსტიტუტის მეცნიერი თანამშრომელი.
რჩეული ნაშრომები: 1. Роспись Набахтеви, თბ., 1973; 2. Роспись в Цаленджиха, თბ., 1992; 3. Роспись придела Вамека Дадиани в Хоби, Русь. Грузия, კრებ., მოსკოვი, 1978; 4. Житийный цикл св. Георгия в Убиси, Dečani et l‛art byzantin au milieu du XIV siécle, კრებ. დეჩანის მონასტრის 650 წლისთავისადმი მიძღვნილი, ბელგრადი, 1989;  5. La Céne dans les peintures murales d‛Ubissi, ΛΑΜΠΉΔΏΝ,  ტ. 2, ათენი, 2003 (დულა მურიკის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო შრომების კრებული); 6. წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები; თბ.,2011.

  1. Роспись Набахтеви, თბ., 1973;
  2. Роспись придела Вамека Дадиани в Хоби, Русь. Грузия, კრებ., მოსკოვი, 1978;
  3. Житийный цикл св. Георгия в Убиси, Dečani et l art byzantin au milieu du XIVe siécle,  კრებ. დეჩანის მონასტრის 650 წლისთავისადმი მიძღვნილი, ბელგრადი, 1989;
  4. Роспись в Цаленджиха, თბ., 1992;
  5. ბედია, ლიხნე, ბიჭვინთა (შუა სუაკუნეთა მხატვრობის ძეგლები აფხაზეთის ტერიტორიაზე), ჯვარი ვაზისა,  N1, 1995;
  6. The scene of Last Supper in the Murals of Ubisi, Zograf,  26,  ბელგრადი, 1997;
  7. პალეოლოგოსთა ხელოვნების ძეგლები საქართველოში და შალვა ამირანაშვილი, თსუ ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის სამეცნიერო შრომათა კრებული, თბ., 2000;
  8. შუა საუკუნეების სახვითი ხელოვნების შესწავლა გ. ჩუბინაშვილის სახ. ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში (19412001), ქართული ხელოვნების ნარკვევები, I, თბ., 2001;
  9. დიმიტრი შევარდნაძე და ჰაინრიხ როტი, Academia,  N3, 2002;
  10. Le Cène dans les peintures murales dUbissi, ΛΑΜΠΉΔΏΝ, დ. მურიკის ხსოვნი­სადმი მიძღვნილი კრებუ­ლი, ტ. 2, ათენი, 2003;
  11. წმინდა გიორგის ცხოვრების ციკლი უბისის კედლის მხატვრობაში, საქართველოს სიძველენი, 6, თბ., 2004;
  12. გიორგი ჩუბინაშვილის (დაბადებიდან 120 წელი) საქართველოს სიძველენი, 7-8,  თბ., 2005;
  13. წალენჯიხა. მაცხოვრის ტაძრის მოხატულობები, თბ.,2011 (თანაავტორი მზია ჯანჯალია).
Leave a comment
 
  1. ბალდაქინისტიპისსაფლავისძეგლები XVII-XIX საუკუნეებისსაქართველოში, საქართველოს სიძველენი, 23, 2020, გვ. 98-115.
  2. ბათუმი, საქართველოს ქალაქების ურბანული განვითარება 1801-1918 წლებში,თბილისი, 2019, გვ. 157-197.
  3. ფოთი, საქართველოს ქალაქების ურბანული განვითარება 1801-1918 წლებში, თბილისი, 2019, გვ. 199-229.
  4. From Ottoman Fortress to Russian Port: Poti in the Nineteenth Century, Historia Urbana, XXVII, 2019, გვ. 145-158.
  5. პონტოელი ბერძნების მშენებლობა XIX საუკუნისა და XX საუკუნის I ნახევრის საქართველოში, პონტოელი ბერძნების კულტურული მემკვიდრეობა საქართველოში, თბილისი, 2018 (თანაავტორი დავით ხოშტარია);
  6. სუჯუნის წმ. გიორგის ეკლესია: ისტორია და არქიტექტურა, საქართველოს სიძველენი, 20, 2017, გვ. 259-273.
  7. თბილისის XIX საუკუნისა და XX საუკუნის დასაწყისის სომხური საეკლესიო არქიტექტურა, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), თბილისი, 2016, გვ. 107-132.
  8. ქართული და სომხური არქიტექტურის ურთიერთქმედება XVIII-XIX საუკუნეების თბილისში, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), თბილისი, 2016, გვ. 133-148.
  9. ფუნქციაშეცვლილი ეკლესიები თბილისში: ისტორია და არქიტექტურა, არქიტექტურა და იდენტობა: საეკლესიო მშენებლობა თბილისში (1801-1918), პროექტის მაცნე, თბილისი, 2015, გვ. 36-84.
  10. „ქართული სტილის” უცნობი ნიმუში – საბურთალოს წმ. გიორგის ეკლესია, საქართველოს სიძველენი, 18, 2015, გვ. 275-284.
Leave a comment