•  

    თუმანიშვილი ელენე

    აპრილი 3, 2018

    ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  თეატრის მხატვრობა.
    რჩეული ნაშრომები: 1. კოტე მარჯანიშვილის და დავით კაკაბაძის სპექტაკლი “ჰოპლა, ჩვენ ვცოცხლობთ”, საბჭოთა ხელოვნება, N12, 1989; 2. რეჟისორისა და მხატვრის ურთიერთობის შესახებ კ. მარჯანიშვილის რამდენიმე სპექტაკლის მაგალითზე, სპექტრი, N2, 1990; 3. ს. ვირსალაძე და ქართული საცეკვაო კოსტიუმი, ქართული ნაციონალური ბალეტი, თბ., 1995; 4. კ. მარჯანიშვილისა და პ. ოცხელის “ურიელ აკოსტა”, Ars Georgica,  N11, 2001;  5.  თბილისის მხატვრობა 1920-1950, რუსთაველის თეატრი, თბ., 2008 (თანაავტორი). 

    1. სარკმლის თავსართი «შავი სოფლის» ნასოფლარიდან, ძეგლის მეგობარი,  60, 1982;
    2. «ცხვრის წყარო» სცენოგრაფია, თეატრალური მოამბე,  N4, 1989;
    3. კოტე მარჯანიშვილის და დავით კაკაბაძის სპექტაკლი «ჰოპლა ჩვენ ვცოცხლობთ», საბჭოთა ხელოვნება,  N12, 1989;
    4. მხატვრული გაფორმება კ. მარჯანიშვილის სპექტაკლისა «მზის დაბნელება საქართველოში», თეატრალური მოამბე,  N3, 1990;
    5. რეჟისორისა და მხატვრის ურთიერთობის შესახებ კ. მარჯანიშვილის რამდენიმე სპექტაკლის მაგალითზე, სპექტრი,  N2, 1990;
    6. ს. ვირსალაძე და ქართული საცეკვაო კოსტიუმი, ქართული ნაციონალური ბალეტი, თბ., 1995;
    7. აივნების ჩუქურთმა–მძივ–სამკაული ნაქარგი, ცისკარი,  N2, 1999;
    8. კ. მარჯანიშვილისა და პ. ოცხელის «ურიელ აკოსტა», Ars Georgica, 11, 2001;
    9. თეატრის მხატვრობა, შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრის კოლექცია, თბ.,2008 (თანაავტორი).
    Leave a comment
     

    თაბუკაშვილი მარინა

    აპრილი 3, 2018
    Leave a comment
     

    ზაქარაია პარმენ (ნაპო)

    აპრილი 3, 2018

    (1916, ს. ნაჯიხავო  –  2003, თბილისი)
    ხელოვნებათმცოდნე, არქეოლოგი. 1940 წ. დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის არქიტექტურის ფაკულტეტი, 1941-1947 წწ-ში ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ჯერ ასპირანტი და შემდგომ   –   თანამშრომელია, 1948-2003 წწ. ჯანაშიას სახ. საქართველოს მუზეუმის თანამშრომელი, სპი-ს პროფესორი, თსუ პროფესორი, (1975-3003, 1975-2001 წწ  – ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრის გამგე, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპოდენტი, თსუ-ს “სამეცნიერო პრემიის” (1991), ივანე ჯავახიშვილის პრემიის (1993), “წლის საუკეთესო წიგნის პრემიის» (2002) ლაურეატი, საქართველოს მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე. ქართული ხუროთმოძღვრების სხვა დარგთა (სათავდაცვო, სასახლეთა) ნაწარმოებებთან ერთად ზაქარაიას არაერთი მნიშვნელოვანი ტაძარი აქვს შესწავლილი და გამოცემული (ცაიში, წუღრულაშენი, ანანური, ლარგვისი და მთელი რიგი სხვა). სატაძრო ხუროთმოძღვრების კვლევას დიდი ადგილი ეჭირა იმ არქეოლოგიური ექსპედიციების მუშაობაშიც, რომელთაც ზაქარაია ხელმძღვანელობდა (ნაქალაქარ ურბნისის გათხრები   –  1953-1965 წწ. ნაქალაქარ გრემისა   –   1963-1967, ნოქალაქევის 1973-2003 წწ. რის კვალადაც  გამოიცა ურბნისის კათედრალი, გრემის და ნოქალაქევის ეკლესიები: ზაქარაიას მონაწილეობითა და ხელმძღვანელობით განხორციელდა ამ ძეგლთა აზომვა და რესტავრაცია. ზაქარაია ავტორია განმაზოგადებელი ნაშრომებისა   –   სამტომეულისა X-XVIII სს-ის ქართულ გუმბათიან ტაძრებზე და ვრცელი რუსულენოვანი წიგნისა ტაო-კლარჯეთის ეკლესიებზე, ასევე  -თანაავტორი ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიის სახელმძღვანელოსი.
    რჩეული ნაშრომები: 1.ბოლნისები და წუღრუღაშენი, თბ., 1953; 2. ანანურის არქიტექტურული ანსამბლი, თბ., 1953; 3. წუღრუღაშენი, თბ., 1955; 4. ცაიშის ხუროთმოძღვრული კომპლექსი, თბ.,  1956; 5. ლარგვისის არქიტექტურული ანსამბლი, საქართველოს სახ. მუზეუმის მოამბე, XIX-B, თბ., 1956; 6. ნაქალაქარ ურბნისის ხუროთმოძღვრება, თბ., 1965; 7. ნაქალაქარ გრემის არქიტექტურა, თბ., 1975; 8. XI-XVIII საუკუნეების ქართული გუმბათოვანი არქიტექტურა, ტ. 1-3, თბ., 1975-1981; 9. ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია თბ., 2000 (გ. აბრამიშვილთან და ი. ციციშვილთან ერთად); 10. ნაქალაქარი ციხეგოჯი  –  ნოქალაქევის არქიტექტურა, თსუ სამეცნიერო შრომების კრებული  –  ხელოვნებათმცოდნეობა,  2,  თბ., 2001.

    Leave a comment
     

    ვოლსკაია ანელი

    აპრილი 3, 2018

    (1923, თბილისი – 2009, თბილისი)
    ხელოვნებათმცოდნე,  ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  შუა საუკუნეების ქართული მხატვრობა და ქანდაკება, თანამედროვე ქართული სახვითი ხელოვნება.
    საქმიანობა   –  მონაწილეობდა ხელოვნების საერთაშორისო სიმპოზიუმებში თბილისში (1974, 1977, 1983), იტალიაში, საბერძნეთში, იუგოსლავიაში (1980-1981, 1986, 1990).
    რჩეული ნაშრომები: 1.   Росписи средневековых трапезных Грузии, Тб., 1974;   2. Рельефы Шиомгвиме и их место в развитии грузинской средневековой скульптуры, Тб., 1975;  Die Ikonen, Kurt Weitzmann, Gaiane Alibegašvili, Gordana Babić, Manolis Chatzidakis, Michail Alpatov, Teodora Voinescu, Wilhelm Nyssen, Mailand und Mladinska Knjiga, Zaibach, 1981; 4.  I Tesori della Georgia, Gaiané Alibegašvili, Vaxtang Beridze, Leila Xuskivadze, Milano e‛ Mladinska Knjiga, Lubiana, 1983; 5. Sur les Particularités des Peintures anciennes de David-Garedja (les peintures  murales de l église a coupole du Monastére de Dodos-Rka), ΛΑΜΠΉΔΏΝ,  ტ. 2,  ათენი, 2003 (დულა მურიკის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო შრომების კრებული);  6.  დავითგარეჯის მონასტრები, თბ., 2008 (დიმიტრი თუმანიშვილსა და მარინე ბულიასთან ერთად).

    Leave a comment
     

    ვაჩნაძე მარინე

    აპრილი 3, 2018
    Leave a comment
     

    ვაჩეიშვილი ნიკოლოზ

    აპრილი 3, 2018

    ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  შუა საუკუნეების ქართული  ხუროთმოძღვრება.
    საქმიანობა – 2004 წლიდან საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის  მინისტრის პირველი მოადგილე, 2008 წლიდან – მინისტრი. თბილისის  სამხატვრო აკადემიის პედაგოგი, 2002 წლიდან – ჟურნალის “საქართველოს  სიძველენი” თანარედაქტორი. 2000 წლიდან ICOMOS -ის საქართველოს ეროვნული კომიტეტის წევრი, 2000 წლიდან Arbeitsgemeinschaft Christliche Archaeologie zur Erforschung der Spatantiken, Frumittelalterlichen und Byzantinishen Kultur, წევრი.
    რჩეული ნაშრომები:  1. ქოროღოს ღვთისმშობლის ეკლესია და მისი აღმშენებლები, ლიტერატურა და ხელოვნება, N2, 1992; 2. ერთი უცნობი მოვლენის შესახებ ქართულ საეკლესიო ხუროთმოძღვრებაში, საქართველოს სიძველენი, N1, 2002;  3. მასალები ნიმუშისა და ასლის საკითხის შესწავლისათვის ქართულ ხურუთმოძღვრებაში, საქართველოს სიძველენი, II, 2002; 4. XIII-XV საუკუნეების ხუროთმოძღვრების დასახასიათებლად, საქართველოს სიძველენი, N3, 2003; 5. «ურჩხული» რეხადან, საქართველოს სიძველენი, N4-5, 2003;  6. რაჭა 1991, მიწისძვრით დაზიანებული ძეგლები, თბ., 2008 (თანაავტორი).

    Leave a comment
     

    ელიზბარაშვილი ირინე

    აპრილი 3, 2018

    ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მთავარი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი, ასოცირებული პროფესორი, სამეცნიერო საბჭოს წევრი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო – შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება, არქიტექტურული მემკვიდრეობის კონსერვაციის მეთოდოლოგია.
    საქმიანობა – თბილისის სამხატვრო აკადემიის რესტავრაციის, ხელოვნების ისტორიის და თეორიის ფაკულტეტზე მიჰყავს გვიანშუასაუკუნეების ქართული არქიტექტურის ისტორიის კურსი, არქიტექტურის ფაკულტეტზე – ქართული არქიტექტურის ისტორიისა, ხოლო მაგისტრანტებთან რესტავრაციის ისტორიის კურსი საქართველოში. 1995 წლიდან არის ICOMOS International ნამდვილი წევრი, 1997 წლიდან – ICOMOS ARSAH საერთაშორისო სამეცნიერო კომიტეტის ნამდვილი წევრი.
    რჩეული ნაშრომები: 1. რუისპირის ყველაწმინდის ეკლესია, მაცნე, ისტორიის სერია, N1, 1981; 2. ორნავიანი ეკლესიები საქართველოში, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატის ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენილი სადისერტაციო ნაშრომის ავტორეფერატი, თბ., 1992; 3. ჯავახეთი, ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი, თბ., 2000 (დ. ბერძენიშვილთან, ნ. ვაჩეიშვილთან, ც. ჩაჩხუნაშვილთან ერთად); 4. ოთხი კათედრალი, თბ., 2000; 5. იკორთის მთავარანგელოზის ეკლესია (ახალი ისტორიულ-ბიბლიოგრაფიული მონაცემები), საქართველოს სიძველენი, N2, 2002; 6. ქართული ქრისტიანული ხუროთმოძღვრება, თბ., 2003; 7. არქიტექტურის რესტავრაცია საქართველოში, თბ., 2012 (მ. სურამელაშვილთან, ც. ჩაჩხუნაშვილთან და ხ. ჭურღულიასთან ერთად).

     

    1. წმ. ნიკოლოზის ეკლესია თბილისის ნარიყალას ციხის ტერიტორიაზე, ჟურნ. “ძეგლის მეგობარი”, N8, თბ., 1973, გვ. 10-13 (დ. თუმანიშვილთან ერთად);
    2. რუისპირის ყველაწმინდის ეკლესია, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია, მაცნე, ისტორიის სერია, N1, თბ., 1981 გვ. 25-79;
    3.  საქართველოს ორნავიან ეკლესიათა შეფასებისათვის, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი IV საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1983, (რუსულ და ინგლისურ ენებზე);
    4.  ბზიანის წმ. გიორგის ეკლესია, ჟურნ. “ძეგლის მეგობარი”, თბ., 1984, N67, გვ. 6-11;
    5. ნეკრესი (ბუკლეტი), თბ., 1986 (ქართულ და რუსულ ენაზე);
    6.  ქილდის წმ. გიორგის ეკლესია, ჟურნ. “ძეგლის მეგობარი”, N1, თბ., 1986, გვ. 28-31;
    7. დანკალის ეკლესია, ჟურნ. “ძეგლის მეგობარი”, თბ., 1993, N1, გვ. 17-21;
    8.  ორნავიანი ეკლესიები საქართველოში, სახელოვნებათმცოდნეო ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენილი სადისერტაციო ნაშრომის ავტორეფერატი, თბ., 1994;
    9. წითელი საყდარი ტაბაწყურში, საქართველოს ისტორიის, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამმართველო, წელიწდეული, N1, თბ. 1996, გვ. 30-40;
    10.  სვანეთის ხალხური ხუროთმოძღვრება, საერთაშორისო სემინარი – ხალხური ხუროთმოძღვრების მნიშვნელობა და დაცვის პრობლემები, თბ., 1997, გვ. 79-82, (ქართულ და ინგლისურ ენებზე);
    11. ქართული ხუროთმოძღვრება, ჟურნ. „Vostok Spezial“ N 1, კიოლნი, 1997, გვ. 21-25 (გერმანულ ენაზე);
    12.  ჯავახეთი, გზამკვლევი, საქართველოს მეგზური I, თბ., 2000 (დ. ბერძენიშვილთან, ნ. ვაჩეიშვილთან და ც. ჩაჩხუნაშვილთან ერთად);
    13.  ოთხი კათედრალი, მონოგრაფია, თბ., 2000;
    14.  ორნავიანი ეკლესიების ლიტურგიკულ-ფუნქციური დატვირთვის შესახებ, ჟურნ. “აკადემია”, N2, თბ., 2002, გვ. 66-74;
    15.  იკორთის მთავარანგელოზის ეკლესია (ახალი ისტორიულ-ბიბლიოგრაფიული მონაცემები), ჟურნ. “საქართველოს სიძველენი”, N2,  თბ., 2002, გვ 7-24;
    16.  ნათელი ქრისტესი საქართველო, ქართული ქრისტიანული ხუროთმოძღვრება, თბ., 2003, ნაწილი II, გვ. 805-832 (მ. დიდებულიძესთან და დ. თუმანიშვილთან ერთად);
    17.  ქართული ხუროთმოძღვრება, ჟურნ. „Vostok Spezial“ N7, კიოლნი, 2005, გვ. 24 -36 (გერმანულ ენაზე);
    18.  ტაძრისის მონასტრის წმ. გიორგის ეკლესიაზე ჩატარებული გაწმენდითი სამუშაოების შედეგები, ჟურნ. “საქართველოს სიძველენი”, N7-8, თბ., 2005, გვ.81-100 (ლ. ახალაიასთან და მ. ბოჭოიძესთან ერთად);
    19. ქართული ქრისტიანული ხუროთმოძღვრება, მართლმადიდებლური ენციკლოპედია, რუსეთის საპატრიარქოს გამომცემლობა, ტ. XIII, მოსკოვი, 2008 (რუსულ ენაზე);
    20.  იკორთა, იყალთო, მართლმადიდებლური ენციკლოპედია, რუსეთის საპატრიარქოს გამომცემლობა, ტ. XIII, მოსკოვი, 2009 (რუსულ ენაზე);
    21.  კოტე მარჯანიშვილისა და ნიკო ჭავჭავაძის სახლები ყვარელში, (ისტორიულ-ბიბლიოგრაფიული მიმოხილვა), ჟურნ. “საქართველოს სიძველენი”, N13, თბ., 2010, გვ. 188-205 (ხ. ჭურღულიასთან ერთად);
    22.  რესტავრაციის ისტორია საქართველოში (ისტორიოგრაფია, ტრადიცია, გამოცდილების ანალიზი), პროექტი განხორციელდა შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით. თბ., 2012 (მ. სურამელაშვილთან, ც. ჩაჩხუნაშვილთან, ხ. ჭურღულიასთან ერთად);
    23. ვერეს ბაზილიკა – ისტორიული მიმოხილვა, „საქართველოს სიძველენი“ N 15, თბ., 2012, გვ.107-131;
    24. ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია, ზველის (ძველის) წმინდა გიორგის ეკლესია,  ღართის ეკლესია, თბ., 2013,  გვ.484-488, 594-596;
    25. კვარშას (ყვარშას) ეკლესია ჯავახეთში, „საქართველოს სიძველენი“ N 17, თბ., 2014, გვ.  160-170;
    26.  ჩაჟაში, სვანეთის გამაგრებული ისტორიული დასახლება, „საქართველოს სიძველენი“    N 20,  თბ., 2017, გვ.240-259;
    27.  გამაგრებული  ისტორიული დასახლებები საქართველოს ჩრდილოეთ მთიანეთში, თბ., 2018,(მ. სურამელაშვილთან, ც. ჩაჩხუნაშვილთან ერთად);
    28.  ჭონთიო, პირიქითა თუშეთის გამაგრებული დასახლება, საქართველოს სიძველენი, N 22, თბ., 2019, გვ. 206-221.
    Leave a comment
     

    ედიშერაშვილი ეთერ

    აპრილი 3, 2018
    Leave a comment