•  

    კვაჭატაძე ეკატერინე

    აპრილი 3, 2018

    ხელოვნებათმცოდნე,   ცენტრის მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  შუა საუკუნეების ქართული რელიეფური სკულპტურა.
    საქმიანობა  –  თბილისის სამხატვრო აკადემიის პედაგოგი; კავშირი «არქიტექტურული აზრის განვითარება  –  ერდო»-ს დირექტორი.
    ნაშრომები: 1. ქოლაგირის ციხის კარიბჭის “მიჯაჭვული” ლომების რელიეფები, საქართველოს სიძველენი, N3, 2003; 2. საგარეჯოს პეტრე-პავლეს ეკლესიის დასავლეთი ფასადის დეკორის სელჯუკური ორნამენტული მოტივების გააზრებისათვის, კავკასიის მაცნე, N9, 2004; 3. ანანურის ღმრთისმშობლის მიძინების ეკლესიის საფასადო სკულპტურის გააზრებისათვის, ქართული ხელოვნების  ნარკვევები, III, თბ., 2004; 4. გვიანი შუა საუკუნეების ეკლესიათა საფასადო სკულპტურა (ანანურის, საგარეჯოს პეტრე-პავლეს, ყინცვისის “გიგოს საყდრის” ტაძართა რელიეფები),  საკანდიდატო დისერტაცია, 2005; 5. ნიაბის ეკლესიის 1682 წლის რელიეფი, საქართველოს სიძველენი, N7-8, 2005; 6. წმ. ნიკოლოზის რელიეფური ხატი ანანურის ღმრთისმშობლის ეკლესიის სამხრეთ ფასადზე, საქართველოს სიძველენი, N10,  2006; 7. ანანური, თბ., 2012.

    1. ქოლაგირის ციხის კარიბჭის “მიჯაჭვული” ლომების რელიეფები, საქართველოს სიძველენი,  N3, 2003;
    2. საგარეჯოს პეტრე-პავლეს ეკლესიის დასავლეთი ფასადის დეკორის სელჯუკური ორნამენტული მოტივების გააზრებისათვის, კავკასიის მაცნე,  N9, 2004;
    3. ანანურის ღმრთისმშობლის მიძინების ეკლესიის საფასადო სკულპტურის გააზრებისათვის, ქართული ხელოვნების ისტორიის ნარკვევები, III, თბ., 2004;
    4. გვიანი შუა  საუკუნეების  ეკლესიათა   საფასადო  სკულპტურა  (ანანურის,   საგარეჯოს პეტრე-პავლეს, ყინცვისის  “გიგოს საყდრის” ტაძართა რელიეფები),   საკანდიდატო დისერტაცია, 2005;
    5. ნიაბის ეკლესიის 1682 წლის რელიეფი, საქართველოს სიძველენი,  N7-8, 2005;
    6. წმ. ნიკოლოზის რელიეფური ხატი ანანურის ღმრთისმშობლის ეკლესიის სამხრეთ ფასადზე, საქართველოს სიძველენი,  N10,  2006;
    7. The Seljuk-style ornament on the western fasade of the st. Peter and Paul church in Sagarejo  (ბერლინის აღმოსავლეთმცოდნეობის ინსტიტუტის სიმპოზიუმის მასალები), 2006.
    8. “Chained” Lions on the Porch of Kolagiri Fortress (To the Interpretation of the “Chained” Lions in the Medieval Georgian Sculpture), Iconografica, Siena, 2006.
    9. ანანური, თბ., 2012.
    Leave a comment
     

    კეცხოველი მზისთვალა

    აპრილი 3, 2018

    ხელოვნებათმცოდნე, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი, ასოცირებული დოქტორი.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო   –   დეკორატიულ-გამოყენებითი ხელოვნება.
    ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის თანამშრომელი   –  1956-2006 წლებში.
    ამჟამინდელი საქმიანობა  –   საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმის ექსპერტ-კონსულტანტი.; 2001 წლიდან საქართველოს საპატრიარქოს საეკლესიო ხელოვნების ცენტრში დეკორატიულ-გამოყენებითი ხელოვნების დეპარტამენტთან არსებული საეკლესიო საბჭოს წევრი.
    რჩეული ნაშრომები:  1.  მხატვრული ქსოვილები სვანეთიდან, ძეგლის მეგობარი, N5, თბ., 1965;  2.  ფეოდალური ეპოქის მხატვრული ქსოვილები, ძეგლის მეგობარი, N7, თბ., 1969;  3.   აბრეშუმის ქსოვილის ფრაგმენტი ზემო სვანეთიდან, ძეგლის მეგობარი, N29, თბ.,  1972;  4. Художественные ткани, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;  5.  შუა საუკუნეების დეკორატიული ქსოვილები ზემო სვანეთიდან, თბ., 1988;  6. Georgian Embroidery. National Treasures of Georgia, New York, 1999;  7. ზოგიერთი საკითხი ქართული საეკლესიო ნაქარგობის ისტორიიდან, შ. ამირანაშვილის სახელობის საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის ნარკვევები, VI, თბ., 2000;  8. კრეტსაბმელი (აღსავლის კარის ფარდა), შ. ამირანაშვილის სახელობის საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის ნარკვევები, VII, თბ., 2001.

    Leave a comment
     

    კაჭარავა კარლო

    აპრილი 3, 2018

    (1964, სამტრედია  –  1994, თბილისი)
    ხელოვნების ისტორიკოსი, კრიტიკოსი, ფერმწერი, პოეტი.
    1981-1986  წლებში  სწავლობდა  თბილისის  სამხატვრო  აკადემიის ხელოვნებათმცოდნეობის  ფაკულტეტზე. სამეცნიერო კვლევის სფერო – ახალი და თანამედროვე ხელოვნება (XXს.).  1989 წლიდან იყო ჟურნალის «ლიტერატურა და ხელოვნება”  რედკოლეგიის წევრი. 1990 წლიდან  –  ხელოვნების  კრიტიკოსთა ასოციაციის გამგეობის წევრი. მუშაობდა ფრანსუაზა ფრიდრიხის გალერეაში, გერმანია (1991 წ.) 1987-1994 წლებში იყო ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის მეცნიერი თანამშრომელი.
    1997  წელს ქართული ხელოვნებათმცოდნეობის  ისტორიაში შეტანილი წვლილისათვის მიენიჭა გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის სახელმწიფო პრემია.
    კარლო კაჭარავა XX ს-ის 80-90 წლების ქართული კულტურის ისტორიაში მნიშვნელოვანი ფიგურაა. ის იყო ფართო ერუდიციის მქონე, მრავალმხრივობით გამორჩეული პიროვნება – მწერალი, პოეტი, კრიტიკოსი, ფერმწერი, გრაფიკოსი, ხელოვნების თეორეტიკოსი, ისტორიკოსი, ესეისტი… ყოველ ზემოაღნიშნულ სფეროში ძალიან სერიოზული კვალი დატოვა.

    Leave a comment
     

    კარბელაშვილი მერი

    აპრილი 3, 2018

    (1927, თბილისი   –   2006, თბილისი)
    ხელოვნებათმცოდნე. სამეცნიერო კვლევის სფერო   –  ახალი და თანამედროვე ქართული ხელოვნება. სწავლობდა თსუ ისტორიის ფაკულტეტზე (1944-1949), ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ასპირანტურაში (1951-1954). მუშაობდა ძეგლთა დაცვის განყოფილებაში (1950-1951), ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში  –  უმცროს მეცნიერ თანამშრომლად 1956 წლიდან, ხოლო 1967 წლიდან – უფროს მეცნიერ თანამშრომლად, სექტორის ხელმძღვანელად  1988 წლიდან, ახალი და თანამედროვე ხელოვნების განყოფილების გამგედ. დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია თემაზე “ს. ქობულაძის წიგნის ილუსტრაცია” (1963). მის მიერ გამოქვეყნებულია წიგნები, ალბომები, მონოგრაფიები. მ. კარბელაშვილი მონაწილეობდა ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილ საერთაშორისო სიმპოზიუმებში (1977, 1981, 1989). მუშაობდა პედაგოგად თსსა ხელოვნების ისტორიისა და თეორიის კათედრაზე.
    რჩეული ნაშრომები: 1. სერგო ქობულაძე, თბ., 1970;  2. ელენე ახვლედიანი, თბ., 1980; 3. ლევან ცუცქირიძე, მოსკოვი, 1991;  4. ავთო ვარაზი, წგნ: «ავთო ვარაზი  – ფერწერა გრაფიკა»,  თბ., 1993;  5. ჰენრიხ ჰრინევსკი და მისი ილუსტრაციები ილია ჭავჭავაძის თხზულებათა კრებულისათვის, თბ., 1999; 6. ოსკარ შმერლინგის ილუსტრაციები ქართული ხალხური ზღაპრებისათვის, თბ., 2000; 7. ოსკარ შმერლინგი, რ. შმერლინგის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სე­სია. მოხსენებათა მასალები, თბ., 2000; 8. მხატვარ ანა შალიკაშვილის შემოქმედება,  Ars Georgica,  11,  თბ., 2001; 9. მოქანდაკე ავთანდილ მონასელიძის შემოქმედება, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004.

    1. სერგო ქობულაძის ილუსტრაციები პრემიისათვის ვეფხისტყაოსანი, საბჭოთა ხელოვნება, 1961;
    2. სერგო ქობულაძის ილუსტრაციები შექსპირის ტრაგედიებისათვის, ქართული შექსპირიანა, ტ. 11, თბ., 1964;
    3. დავით გაბაშვილის შემოქმედება, ქართული ხელოვნება, 6 (B), 1964;
    4. სერგო ქობულაძე, თბ., 1970;
    5. ელენე ახვლედიანი, თბ., 1980;
    6. ლევან ცუცქირიძე, მოსკოვი, 1991;
    7. ელენე ახვლედიანის წიგნის ილუსტრაციები, მწიგნობარი, თბ., 1992;
    8. ავთო ვარაზი, კრ. «ავთო ვარაზი   –   ფერწერა გრაფიკა»,  თბ., 1993;
    9. ჰენრიხ ჰრინევსკი და მისი ილუსტრაციები ილია ჭავჭავაძის თხზულებათა კრებულისათვის, თბ., 1999;
    10. ოსკარ შმერლინგის ილუსტრაციები ქართული ხალხური ზღაპრებისათვის, თბ., 2000;
    11. ოსკარ შმერლინგი, რ. შმერლინგის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სე­სია, მოხსენებათა მასალები, თბ., 2000;
    12. ახალი და თანამედროვე ხელოვნების შესწავლა გ. ჩუბინაშვილის სახ. ქა­რ­თული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტში, ქართული ხელოვნების ნარ­კ­ვევები, I, თბ., 2001;
    13. მხატვარ ანა შალიკაშვილის შემოქმედება, Ars Georgica, 11, თბ., 2001;
    14. მხატვარ ლორეტა შენგელია-აბაშიძის ნამუშევრების განხილვა, ომეგა  N11 (49), 2003;
    15. მოქანდაკე ავთანდილ მონასელიძის შემოქმედება, ქართული ხელოვნების ნარკვევები, III, თბ., 2004.

     

    Leave a comment
     

    იოსელიანი სოფიო

    აპრილი 3, 2018

    (1952, თბილისი  – 1999, თბილისი)
    ხელოვნების ისტორიკოსი,  ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი.
    1969-1974 წლებში სწავლობდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში, ხელოვნებათმცოდნეობის  ფაკულტეტზე.
    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  XX საუკუნის ფერწერა და ქანდაკება. 1974 წლიდან იყო გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის ახალი ქართული ხელოვნების განყოფილების მეცნიერი თანამშრომელი. ამავე დროს მუშაობდა შუა საუკუნეების კედლის მხატვრობის ასლების შექმნაზე.
    იყო საქართველოს მხატვართა კავშირის წევრი. მონაწილეობდა ინსტიტუტის  სამეცნიერო სესიებში. აგრეთვე ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილ VI საერთაშორისო სიმპოზიუმში, თბილისი, 1989.
    1987 წლიდან ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას თბილისის  სამხატვრო აკადემიაში, სადაც კითხილობდა   ლექციათა კურსს ევროპის სახვითი ხელოვნებისა და არქიტექტურის ისტორიის შესახებ (XVII-XIX სს.).
    რჩეული ნაშრომები: 1. სკულპტურული პორტრეტის ზოგიერთი თავისებურებანი 1960-70-იანი წლების ქართველ მოქანდაკეთა შემოქმედებაში, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1989; 2.  Гурам Кутателадзе.  Пейзаж.  Натюрморт.  Портрет.  М ., 1989; 3. რუსუდან გაჩეჩილაძის შემოქმედება,  Ars Georgica, N 9, 1991; 4. გვიანი შემოდგომის მოტივები გ. ქუთათელაძის 70-იანი წლების შემოქმედებაში, “სპექტრი”,  N2, 1993; 5. ფიროსმანის პორტრეტი გ. ქუთათელაძის შემოქმედებაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N5-6, 1992; 6. ვანო სტურუა, კატალოგი, თბ., 1990; 7. ვალენტინ შერპილოვი,  ლიტერატურული საქართველო,  24 მარტი, 1997.

    1. სკულპტურული პორტრეტის ზოგიერთი თავისებურებანი 60-70-იანი წლების ქართველ მოქანდაკეთა შემოქმედებაში, – ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი VI საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბილისი, 1989.
    2. Гурам Кутателадзе.  Пейзаж.  Натюрморт.  Портрет .-  “Советский художник”,  М ., 1989.
    3. რუსუდან გაჩეჩილაძე – პორტრეტისტი, – “სპექტრი”,N 1, 1990.
    4. რუსუდან გაჩეჩილაძის შემოქმედება, – Ars Georgica, N 9, 1991.
    5. გვიანი შემოდგომის მოტივები გ. ქუთათელაძის 70-იანი წლების შემოქმედებაში, – “სპექტრი”, N 2, 1993.
    6. ფიროსმანის პორტრეტი გ.ქუთათელაძის შემოქმედებაში, – “ლიტერატურა და ხელოვნება”,N 5-6, 1992.
    7. გურამ ქუთათელაძის შემოქმედება, თბილისი, 1993წ. საკანდიდატო დისერტაცია.
    8. სტატია “ვალენტინ შერპილოვი” გაზეთში “ლიტერატურული საქართველო”, 1997,    24 მარტი;
    Leave a comment
     

    იოსებიძე ჯილდა

    აპრილი 3, 2018

    (1938, თბილისი  –  1985, თბილისი)
    შუა საუკუნეების ქართული კედლის მხატვრობისა და ხატწერის მკვლევარი, ხელოვნებათმცოდნეობის კანდიდატი, ძეგლთა დაცვისა და კონსერვაციის ექსპერტი და ამ დარგის დიდი მოამაგე.
    თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ მუშაობა დაიწყო გ.  ჩუბინაშვილის  სახელობის   ქართული    ხელოვნების    ისტორიის  ინსტიტუტში  (1943-1985 წწ)  თ. ვირსალაძის  ხელმძღვანელობით.
    ჯ. იოსებიძის სამეცნიერო მოღვაწეობის ძირითადი სფერო შუა საუკუნეების ქართული კედლის მხატვრობა იყო. მან მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ქართული ქრისტიანული ხელოვნების, კერძოდ კი, მხატვრობის შესწავლაში. მისი გამოკვლევები გამოირჩევა ნაწარმოების მხატვრულ ფორმაში ამოკითხული თეოლოგიური შინაარსის ღრმა გაგებით და გააზრებით.
    ჯ. იოსებიძემ  დიდი ღვაწლი გასწია ძეგლთა დაცვისა და სამუზეუმო საქმიანობის განვითარებისათვის  –  1978-1985 წლებში იგი ასევე მუშაობდა ძეგლთა დაცვის სამმართველოსა და ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში.
    აქტიურად მონაწილეობდა ჯ. იოსებიძე ქართველ მხატვარ-რესტავრატორთა აღზრდა-განათლების საქმეში.  ე. პრივალოვასთან ერთად მან დასაბამი მისცა ცნობილი რუსი რესტავრატორის ადოლფ ოვჩინიკოვის მიერ ქართველ რესტავრატორთა და ხელოვნებათმცოდნეთა ახალგაზრდა თაობების მომზადების საქმეს, მეცნიერულ კვლევაზე დაფუძნებული ასლი-რეკონსტრუქციების გაკეთების ტრადიციას, კედლის მხატვრობისა და ხატწერის ტექნიკური კვლევის შედეგების აქტიურ გამოყენებას ნაწარმოების მეცნიერული კვლევის პროცესში, ქიმიკოსების, ბიოლოგების და სხვა დარგების სპეციალისტებთან თანამშრომლობას  და ა.შ.
    ნაშრომები: 1.  Некоторые черты иконографии и стиля в росписи 13 века из Ачи, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ.,  1977;  2. Из колекции Историко-этнографического Музея  Сванетии,  კრებ: Музей,  N7, М., 1987   (ნ. ბურჭულაძესთან ერთად);   3   Роспись Ачи,  Тб.,  1989.

    Leave a comment
     

    იამანიძე ნინო

    აპრილი 3, 2018
    Leave a comment
     

    თუმანიშვილი დიმიტრი

    აპრილი 3, 2018

    (1950, თბილისი -2019,თბილისი)
    ხელოვნებათმცოდნე, ცენტრის უფროსი მეცნიერი თანამშრომელი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე.

    სამეცნიერო კვლევის სფერო  –  ძველი ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია.
    საქმიანობა – 1999-2006 წლებში იყო ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე; შუა საუკუნეების არქიტექტურის განყოფილების გამგე;  თბილისის სამხატვრო აკადემიასა და თბილისის სასულიერო აკადემიაში მიჰყავს ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიისა და ხელოვნებათმცოდნეობის ისტორიის კურსი; არის სახელოვნებათმცოდნეო მეცნიერებაში დაწერილი შრომების შეუცვლელი რეცენზენტი, რედაქტორი და კონსულტანტი; წლების მანძილზე ამუშავებს ქართულ სახელოვნებადმცოდნეო დარგში მოღვაწე მეცნიერთა არქივებს.

    რჩეული ნაშრომები:  1. გუმბათიანი ტაძრის ნაშთი თბილისის დედა–ციხეში, ძეგლის მეგობარი, N38, 1975 (ი. ელიზბარაშვილთან ერთად);   2. Тема свободного креста в средневековой грузинской архитектуре, ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;  3. ქართული ტაძრის გარე სახის ერთი თავისებურებისათვის, საბჭოთა ხელოვნება, N8,  1977; 4. «გუმბათიანი საყდარი» სოფელ მატანის მიდამოებში, ძეგლის მეგობარი, N60, 1982;   5. ბანას ტაძარი, თბ., 1989 (რ. მეფისაშვილთან ერთად); 6. კოლორიტის პრობლემა გერმანულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, სპექტრი,  N1, 1989;  7. Смирнов и формирование грузинского искусствоведения. Художественние памятники и культура Востока, Л., 1989;  8. წერილები, ნარკვევები, თბ., 2001; 9. გელათი, წინათქმა, ანოტაციები, თბ., 2007 (თანაავტორი);  10. მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი, თბ., 2008 (თ. ხუნდაძესთან ერთად); 12. დავითგარეჯის  მონასტრები, თბ., 2008 (ა.ვოლსკაიასა და მ. ბულიასთან ერთად);  13.  Ancient Georgian Art, Tbilisi, 2008 (მ. დიდებულიძესთან ერთად);  14. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, წინათქმა, ხუროთმოძღვრება, თბ., 2008; მეორე გამოცემა 2010; 15. გზაჯვარედინზე, წერილები, ნარკვევები, თბ., 2008. 

    1. გუმბათიანი ტაძრის ნაშთი თბილისის დედა–ციხეში, ძეგლის მეგობარი,  N38, 1975 (ი. ელიზბარაშვილთან ერთად);
    2. Тема свободного креста в средневековой грузинской архитектуре,   ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმი, თბ., 1977;
    3. ქართული ტაძრის გარე სახის ერთი თავისებურებისათვის,   საბჭოთა  ხელოვნება,  N8,  1977;
    4. აღმოსავლეთქრისტიანული ხუროთმოძღვრების ტიპოლოგიის შესახებ,   ქართული ხელოვნებისადმი მიძღვნილი II საერთაშორისო სიმპოზიუმის მასალები, თბ., 1977;
    5. ქართულ სიძველეთა შესწავლის ისტორიიდან, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1979;
    6. «გუმბათიანი საყდარი» სოფელ მატანის მიდამოებში, ძეგლის მეგობარი,  N60, 1982;
    7. არქიტექტურის იკონოგრაფიის შესახებ, მაცნე, ისტორიის, არქეოლოგიის ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია,  N2, 1982;
    8. XII საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ერთი ტენდენციის გაგებისათვის, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1983;
    9. გიორგი ჩუბინაშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,  N11, 1985;
    10. ლევან რჩეულიშვილი, საბჭოთა ხელოვნება,  N10, 1988;
    11. ბანას ტაძარი, თბ., 1989 (რ. მეფისაშვილთან ერთად);
    12. კოლორიტის პრობლემა გერმანულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, სპექტრი,  N1, 1989;
    13. Смирнов и формирование грузинского искусствоведения, Художественные памятники и культура Востока, Л., 1989;
    14. გ. ქიქოძე და ოგიუსტ როდენის შემოქმედება, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N1, 1990;
    15. სტილის საკითხი ქართულ ხელოვნებათმცოდნეობაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N2, 1990;
    16. აფხაზეთის ხუროთმოძღვრების შესახებ, საბჭოთა ხელოვნება,  N1, 1990;
    17. შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების ეროვნული ერთიანობის შესახებ, ლიტერა­ტურა და ხელოვნება,  N3-6, თბ., 1993;
    18. სიმბოლურობა შუა საუკუნეების ქართულ ხუროთმოძღვრებაში, ლიტერატურა და ხელოვნება,  N2, თბ., 1993;
    19. ვახტანგ ბერიძე – გვიანი შუა საუკუნეების ხუროთმოძღვრების მკვლევარი, არქიტექტურა და დიზაინი,  N1, თბ., 1994;
    21. ბასილი ზარზმელი ტაძართმშენებლობის შესახებ, ლიტერა­ტურა და ხე­ლო­ვ­ნება,  N1-6, თბ., 1996;
    22. წერილები, ნარკვევები, თბ., 2001;
    23. გელათი, წინათქმა, თბ., 2007 (თანაავტორი);
    24. ძეგლზე მოქცევის წესები ყმაწვილთათვის, თბ., 2008 (თანაავტორი);
    25. რეკომენდაციები ძეგლთა მოყვარულთათვის ანუ როგორ მოვეპყრათ ძეგლებს, თბ., 2008 (თანაავტორი);
    26. დავითგარეჯის მონასტერი, თბ.,2008;
    27. მცხეთის წმ. ჯვრის ტაძარი, თბ., 2008;
    28. Ancient Georgian Art,Tb., 2008;
    29. ქართული ქრისტიანული ხელოვნება, წინათქმა, ხუროთმოძღვრება, თბ.,2008 (თანაავტორი);
    30. გზაჯვარედინზე, წერილები, ნარკვევები, თბ., 2008;
    31. დავითგარეჯის მონასტრები. ნათლისმცემელი, ბერთუბანი, თბ., 2010.
    32. მშენებელი ოსტატები შუა საუკუნეების საქართველოში, თბ., 2012 (დ.ხოშტარიასთან და ნ. ნაცვლიშვილთან ერთად),
    Leave a comment